بررسی طریقه نعمت اللهیه از شکل گیری تا آغاز حکومت شاه عباس اول

با حمله مغول و براندازی خلافت عباسی، فضای جدیدی به وجود آمد و طریقت های مذهبی گوناگونی فرصت ظهور و گسترش یافتند. یکی از این اندیشه ها تصوف بود که توانست از این فرصت استفاده کند و به گسترش خود ادامه داده و به اوج برسد. پس از دوره مغول نیز با حمایتی که تیموریان با ساخت خانقاه های جدید و احترام به مشایخ صوفی از تصوف نمودند این اندیشه گسترش قابل توجهی یافت. در این دوره با گسترش تصوف، طریقت های صوفی گوناگونی به وجود آمدند که به علل مختلف و از جمله فضای باز سیاسی که بعد از حمله مغول به وجود آمد، این فرصت را یافتند تا اندیشه های مختلفی مطرح کنند. یکی از این طریقت ها، طریقه نعمت اللهیه بود که توسط شاه نعمت الله ولی بنیان گذاری شد. این طریقه یکی از مهم ترین طریقت-های صوفی دوره تیموریان و صفویه است. هرچند این طریقه موفق به تشکیل حکومت نشد ولی نقش موثری در تحولات تصوف قرن نهم و دهم هجری داشتند. به این صورت که در دوره تیموریان تصوف و تشیع به هم پیوند خوردند و با شکل گیری طریقه های شیعی- صوفی این دو جریان مسیر واحدی را پیمودند و زمینه ساز شکل گیری نهضت های صوفیانه متکی بر تشیع شدند. طریقت نعمت اللهی از طرایقی بود که در این آمیزش و اختلاط نقشی انکار ناپذیر داشت. هرچند درباره مذهب شاه نعمت الله ولی اختلاف نظر وجود دارد اما این طریقه پس از وی، طریقتی کاملا شیعی به شمار آمده است. در این پژوهش سعی شده با روش توصیفی- تحلیلی به نقش این طریقه در نزدیکی تصوف و تشیع قرن نهم و دهم هجری و همچنین نقش این طریقه در نیمه اول حکومت صفویه پرداخته شود.